Van oplichterssyndroom naar zelfvertrouwen
12 januari 2023
Ben je pas van baan veranderd of heb je promotie gemaakt? Dan herken je misschien het gevoel dat je die baan of promotie niet verdient. Dat je je collega’s beduvelt door ze te laten denken dat je goed bent in je werk. Dat iemand er op een gegeven moment “achter zal komen” dat je niet zo competent bent als je lijkt.
Dit gevoel wordt het oplichterssyndroom of bedriegerssysdroom genoemd. Het is een gevoel van zelftwijfel over prestaties op je werk. Het kan ervoor zorgen dat je je alleen voelt staan, je veel te perfectionistisch gaat gedragen of dat je onnodig veel gaat overwerken om maar meer werk gedaan te krijgen.
Herkenbaar? Wees gerust: je ben niet de enige en het is absoluut geen abnormaal gevoel! Uit diverse onderzoeken is gebleken dat ongeveer 60% van de kenniswerkers wereldwijd in meer of mindere mate last heeft van het oplichterssyndroom.
Voor de geïnteresseerden onder ons: het oplichterssyndroom werd voor het eerst geïntroduceerd door Dr. Pauline R. Clance en Dr. Suzanne A. Imes in hun boek The Impostor Phenomenon in High-Achieving Women: Dynamics and Therapeutic Intervention.
Niet alleen vrouwen hebben er trouwens last van hoor. Bij alle soorten professionals (junior, medior èn senior) komen dit soort gevoelens voor. Het schijnt dat door het vele thuiswerken tijdens de coronapandemie er zelfs een stijging is geweest van het oplichtersgevoel.
Wat je eraan kunt doen? Een aantal tips:
- Focus op de feiten. Vraag jezelf af: wat is een feit en wat is een verhaal dat zich alleen in jouw hoofd afspeelt. Zoek desnoods naar bewijzen van je competenties (bijvoorbeeld het verslag van je jaargesprek, een mail dat je een deadline gehaald hebt, een goede recensie of referentie e.d.).
- Erken en laat los. Negeer je emoties niet, maar erken ze. Vraag jezelf vervolgens af of ze reëel zijn. Zo nee, laat ze dan los.
- Bespreek het. Neem iemand in vertrouwen en bespreek je onzekerheden. Misschien herkent die persoon de gevoelens en helpt het jullie allebei om te weten dat je hiermee niet als enige rondloopt.
- Herformuleer je gedachten. Als je een foutje maakt, kun je bijvoorbeeld denken: “Dat was verschrikkelijk, wat heb ik nou weer gedaan”. Constructiever is het echter om te denken: “Dat was niet m’n beste werk, dit ga ik de volgende keer beter doen”.
Al deze tips zijn natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Ze vergen op z’n minst enige oefening. Ik kan me voorstellen dat je hierbij een steuntje in de rug kunt gebruiken. Neem dan eens contact met me op via 06 – 83 87 27 51. Naast coach ben ik ook nog eens ervaringsdeskundige …